запісаў: 1067, дакументаў: 12617

Сітуацыя вакол Курапатаў

Дата публікацыі: 20 студзеня 2015

Вяртанне сітуацыі вакол Курапатаў у прававое поле і надалей будзе асноўным накірункам дзейнасці экспертаў, якія працуюць у справе абароны Курапатаў. Пра гэта яны заявілі 12 студзеня ў Мінску на прэсавай канферэнцыі з нагоды зацвярджэння Міністэрствам культуры праекту зоны аховы Курапатаў.

Прадстаўнікі грамадскасці падкрэслілі, што ўрэшце працэс забудовы тэрыторыі каля народнага мемарыялу ўведзены ў прававое поле, бо ўся праектная дакументацыя па будаўніцтву, да прыкладу, Міжнароднага выставачнага комплексу, запланаванага на полі паміж урочышчам і вуліцай імя Пятра Мірашнічэнкі, будзе распрацоўвацца адпаведна зацверджанага праекту зонаў аховы Курапатаў.
Сярод іншых плюсаў гэтага праекту былі названыя павялічэнне плошчы самой нерухомай матэрыяльнай гістарычна-культурнай каштоўнасці міжнароднага значэнне “Месца згубы ахвяраў палітычных рэпрэсій 1930-1940-х гадоў ва ўрочышчы Курапаты”, уключэнне ў склад ахоўнай зоны народнага мемарыялу “Дарогі смерці” — апошняга шляху бязвінных ахвяраў сталінізму. Апроч таго, праект парушыў першапачатковыя планы забудовы ўсходняй часткі ахоўнай зоны каштоўнасці, а таксама паставіў заслону перад тымі, хто марыў пра ласыя кавалкі зямлі ўздоўж МКАД, выкарыстоўваючы часовую схему зонаў аховы каштоўнасці паводле пастановы Міністэрства культуры ад 12 траўня 2004 году.
Разам з тым, эксперты звярнулі ўвагу журналістаў на мінусы праекту. Сярод іх — зняццё статусу зоны рэгуляванай забудовы з катэджнага пасёлку “Сонечны”, выключэнне з ахоўнай зоны часткі МКАД, а таксама змяншэнне ахоўнай зоны з поўначы і захаду ад Курапатаў, дзе, прынамсі, адбылося узаконьванне незаконнага будаўніцтва аб’екту прыдарожнага сервісу з былой назвай “Бульбаш-хол”.
Апроч таго, на прэсавай канферэнцыі ўзнімалася пытанне ўсходняй мяжы ахоўнай зоны Курапатаў. Справа ў тым, што распрацоўшчык праекту прапанаваў ўсталяваць мяжу на адлегласці ў 240 м. ад ускрайку Курапацкага лесу. Такая адлегласць гарантавала захаванасць дарогі, дазваляла яе будучую мемарыялізацыю і стварала дастатковую буферную зону паміж дарогай і сучаснай забудовай з усходняга боку. У зацверджаным Мінкультуры праекце мяжа прывязана да адзнакі: шэсць метраў на ўсход ад адсутнай на мясцовасці “Дарогі смерці”, якая вызначана на мапах і праглядаецца з космасу. Пры гэтым ў праекце пакінута прыблізная (звычайна ў нарматыўна-прававых актах такая тэрміналогія не ўжываецца) прывязка да Курапацкага лесу ў 240 м. Але рэальна зацверджаная мяжа ахоўнай зоны бліжэй да лесу на 20–50 м, паколькі “Дарога смерці” не праходзіць паралельна ўходняй мяжы Курапатаў. Такім чынам, згодна праекту ўсходняя мяжа ахоўнай зоны дакладна не прывязаная.
Вось чаму грамадскі дзеяч, мовазнаўца Вінцук Вячорк заклікаў грамадскасць быць пільнай, каб менавіта ў гэтай частцы ахоўнай зоны не дапусціць спробаў парушэння яе мяжы.
А грамадскі дзеяч, культуролаг Вацлаў Арэшка прапанаваў правесці адмысловыя акцыі па вызначэнню на мясцовасці межаў “Дарогі смерці” і ахоўнай зоны ўздоўж яе.
Спадар Вячорка звярнуў увагу на цікаўнасць да Курапатаў з боку Польшчы, бо ва ўрочышчы могуць знаходзіцца парэшткі ахвяраў з беларускага катынскага спісу, а таксама звярнуўся да жыхароў сталічнага мікрараёну Зялёны Луг з прапановай спрычыніцца да справы аховы ўрочышча і распаўсюджвання праўды пра народны мемарыял, каб спыніць у ім пабытовы вандалізм і атрымаць матываваную грамадскую падтрымка экспертам, якія звяртаюцца ў суды і ведаюць праблему глыбей.
На думку старшыні незалежнага прафсаюзу РЭП Генадзя Федыніча, трэба рабіць улёткі і нестандартныя акцыі кшталту памінак у адносінах да “Бульбаш-холу“, каб уладальнікі гэтага забаўляльнага комплексу ведалі, што яны збудавалі яго не толькі супраць закону, але і супраць людской маралі.
І апошняе. Удзельнікі прэсавай канферэнцыі ўзгадалі, што ў 2003 годзе па замове Беларускай асацыяцыі ахвяраў палітычных рэпрэсій архітэктары Таццяна Косціч і Вольга Кукуня з сталічнага інстытуту “Праектрэстаўрацыя” распрацавалі навукова абгрунтаваны праект ахоўнай зоны Курапатаў з мемарыялізацыяй урочышча. Гэты праект заслугоўвае высокай ацэнкі, бо ён улічвае інтарэсы Курапатаў і грамадства. Аўтары праекту ўбачылі мемарыял у выглядзе парослага збажыною поля — поля жалобы і смутку, па якім віецца апошняя дарога бязвінных ахвяраў — дарога за небакрай.
Старшыня Беларускай асацыяцыі ахвяраў палітычных рэпрэсій Зінаіда Тарасевіч выказала шкадаванне, што і па сёння гэты цудоўны праект так і не знайшоў увасаблення.

Марат Гаравы “Новы час”