Мы прапануем інфармацыйны матэрыял па стале, падрыхтаваны Маратам Гаравым (“Новы час”):

Новейшая история Беларуси: истоки исторической памяти

На пачатку мерапрыемства сябра грамадскага аб’яднання “Дыярыуш” Вацлаў Арэшка правёў інтэрактыўную прэзентацыю сайта vytoki.net, азнаёміў з яго асноўнымі часткамі і заклікаў да супрацоўніцтва грамадскіх дзеячаў, гісторыкаў і всх тых, хто валодае дакументамі, фотаматэрыяламі, якія маюць дачыненне да найноўшай гісторыі Беларусі.

На сённяшні дзень на сайце змяшчаецца каля 8000 архіўных адзінак і штодня гэтая унікальная база папаўняецца.

Паколькі ў Беларусі працягваецца працэс вымывання гістарычнай праўды са школьных падручнікаў, то лагічна, – павінна ўзрастаць і значэнне электронных архіваў і бібліятэк як дакументальных крыніц для даследавання гісторыі Беларусі. Больш за тое, гэтая інфармацыя павінна быць даступная і даследчыкам, і навучэнцам сярэдніх школ. Таму ў дыскусіях ўдзельнікі круглага стала спрабавалі адшукаць адказ на пытанні: як эфектыўна можна працаваць з беларускімі настаўнікамі? Якія формы супрацоўніцтва найбольш эфектыўныя пры падрыхтоўцы для іх рабочай дапамогі? Узнікла таксама пытанне стварэння альтэрнатыўных падручнікаў па найноўшай гісторыі Беларусі.

Вольга Цадко з ГА “Гісторыка” прэзентавала Беларускі Архіў вуснай гісторыі (http://www.nashapamiac.org) – грамадскі электронны архіў, які ахоплівае доўгі час і ўтрымлівае жывыя сведчанні ўдзельнікаў гістарычныя падзей.

Пра праблемы атрымання і выкарыстання архіўных дакументаў у дзяржаўных установах распавядаў кандыдат гістарычных навук Ігар Кузняцоў: “Парадокс: нават у Туркменістане і Таджыкістане дзяржаўныя архівы больш адкрыты для даследчыкаў, чым у Беларусі. Мне кажуць – ідзіце ў Нацыянальны архіў, працуйце, пішыце праўдзівую гісторыю Беларусі, аднак і там большасць дакументаў паспелі перарабіць. Там парашткі дакументаў, шмат іх канфіскавана і з такой ” мазаікі ” сапраўдную гістарычную карціну не збярэш”.

Спадзявацца на архівы КДБ таксама не варта, паколькі дакументы, якія там захоўваюцца, неаднаразова праходзілі цэнзуру, а некаторыя першапачаткова былі сфальсіфікаваныя. Ігар Кузняцоў у пацверджанне сваіх слоў прадэманстраваў шэраг такіх дакументаў.

Сярод удзельнікаў круглага стала быў распаўсюджаны спецыяльнае “Зварот да дэмакратычнай грамадскасці Беларусі”.

Мы паўтараем тэкст звароту нашай старонцы:

ЗВАРОТ ДА ДЭМАКРАТЫЧНАЙ ГРАМАДСКАСЦІ БЕЛАРУСІ

Сёння, як і ў савецкія часы працягваецца фальшаванне гістарычнай праўды і маніпуляванне гісторыяй у інтарэсах кіруючага рэжыму. Праз праўладныя СМІ, афіцыйных “публіцыстаў” і “гісторыкаў” ствараецца несапраўдны малюнак грамадзскага і палітычнага жыцця ў апошнія два дзесяцігоддзі. Большасць матэрыялаў па найноўшай гісторыі нашай краіны, якія маюць дачыненні да грамадзянскай супольнасці і палітычнай апазіцыі не захоўваюцца ці не даступныя для даследчыкаў.

Беларусі пагражае ізноў апынуцца без уласнай гісторыі, бездапаможнаю перад рознымі маніпулятарамі мінуўшчныны і будучыні.

Мы упэўненыя, што захаванне дакументальнай спадчыны найноўшай гісторыі, найперш спадчыны дэмакратычных рухаў, грамадзянскай супольнасці, палітычных арганізацый надзвычай важнае для фармавання аб’ектыўнага погляду на сучасную гісторыю Беларусі, для стварэння праўдзівых нацыянальных гістарычных канцэпцый і для выхавання ўсіх пакаленняў беларускага грамадства. Таксама застаецца важным і захаванне дакументальнай спадчыны папярэдніх, савецкіх часоў. Гэта датычыцца ня толькі рэпрэсій ці супраціву, але ўсіх аспектаў функцыянавання грамадства.

Таму мы звяртаемся да ўсіх дэмакратычных грамадскіх і палітычных арганізацый Беларусі, да актывістаў, краязнаўцаў і аматараў гісторыі з заклікам збіраць і захоўваць дакументы найноўшай гісторыі. Але захаваць дакументы – толькі першы крок. Чым больш такіх сведчанняў гісторыі будзе адкрытымі для грамадства і навукоўцаў, тым менш шанцаў застанецца для фальсіфікатараў гісторыі. Гэтыя матэрыялы стануць даступнымі праз сайты і публікацыі тых, хто мэтаскіравана займаецца захаваннем нашай гістарычнай спадчыны.
Дапамагайце такім інстытуцыям і ініцыятывам, перадавайце для публікацыі матэрыялы ці іх копіі, падтрымлівайце даследванні, дзяліцеся ведамі і ўспамінамі. Захаваная памяць пра мінулае вернецца лепшай будучыняй.

Беларусы! Захавайма нашую гістарычную памяць!