МАРШ СВАБОДЫ

17 кастрычніка ў Мінску прайшоў «Марш Свабоды», які скончыўся сутыкненьнямі дэманстрантаў з міліцыянтамі і салдатамі ўнутраных войскаў і шматлікімі арыштамі. Мінскі гарвыканкам правядзеньне шэсьця ад плошчы Якуба Коласа да плошчы Незалежнасьці забараніў, дазволіўшы правесьці толькі мітынг на плошчы Бангалор. І гэта нягледзячы на тое, што кіраўнік КНГ АБСЕ спадар Вік зьвярнуўся ў гарвыканкам з просьбай дазволіць правядзеньне мітынгу на плошчы Незалежнасьці. Удзельнікі Маршу зьбіраліся на плошчы Якуба Коласа. У 13 гадзінаў адсюль у напрамку плошчы Бангалор рушыла калона з 5-7 тысячаў чалавек. Міліцыянтаў, на дзіва, было мала. Да калоны пачалі далучацца людзі. У кароткім мітынгу на плошчы Бангалор ужо ўдзельнічала каля 20 тысячаў чалавек. З плошчы Бангалор калона дэманстрантаў накіравалася ў бок плошчы Незалежнасьці, каб занесьці туды нацыянальны бел-чырвона-белы сьцяг і сіня-зорны сьцяг Еўрапейскага Саюзу. Лік удзельнікаў шэсьця ўвесь час рос і да прасьпекту Скарыны падыходзіла ўжо калона з 30 тысячаў чалавек. Дэманстранты паводзілі сябе прыстойна, спакойна, паварочваючы па прапанове міліцэйскіх кардонаў і не ўступаючы з імі ў канфлікт. Так, міліцыянты не пусьцілі дэманстрантаў ў бок плошчы Перамогі, а скіравалі на вуліцу Казлова і далей на Першамайскую. Там на мосьце цераз Сьвіслач іх ужо чакалі АМАПаўцы і салдаты ўнутраных войскаў. Паводле словаў каментатараў Беларускага тэлебачаньня, А. Лукашэнка ўвесь час назіраў за разгортваньнем падзеяў у цэнтры Мінску і ў тры гадзіны дня аддаў загад спыніць рух калоны, г. зн., рашэньне аб жорсткай расправе над удзельнікамі шэсьця прымаў непасрэдна ён.

Уздоўж вуліцы Я. Купалы, у двары Дзяржцырку, у дварах бліжэйшых дамоў было сканцэнтравана да пяці тысячаў міліцыянтаў і службоўцаў унутраных войскаў. Мірнае шэсьце падышло да кардону, што быў выстаўлены на мосьце цераз Сьвіслач… Калона падышла да міліцэйскага кардону на мосьце і спынілася. Людзі пастаялі, пакрычалі міліцыянтам, якія прыкрыліся шчытамі: «Каму служыце?», «Як вам ня сорамна?»… Далей шляху не было. І тады адзін з кіраўнікоў акцыі сказаў: «Разварочваемся і ідзем назад, да плошчы Якуба Коласа». Дэманстранты павярнуліся і адышліся колькі крокаў ад кардону. І тады шчыты рассунуліся, выскачылі АМАПаўцы і пачалі зьбіваць, хапаць і цягнуць дэманстрантаў. Натуральна, людзі пачалі адбівацца. Спачатку дрэўкамі ад сьцягоў, а потым камянямі. Пачалася жорсткая сутычка, якая цягнулася каля 40 хвілінаў. У выніку сутыкненьня зьявіліся першыя параненыя з абодвух бакоў… Удзельнікі шэсьця адбілі тры «атакі» міліцыянтаў. Аднак што маглі зрабіць мірныя людзі супраць узброеных дубінкамі, схаваных за шчыты, бронекамізэлькі ды шлемы міліцыянтаў? А таму людзі сталі разьбягацца. Вось тады і пачалася сапраўдная расправа над імі, якая працягвалася ў міліцэйскіх пастарунках, у міліцэйскіх аўтобусах — увечары, ноччу, ранкам наступнага дня… Пацярпелых сотні, сярод іх шмат непаўнагадовых, а таксама людзей выпадковых, якія ў той час аказаліся блізка: на вуліцы, у парку, у крамах…Паводле папярэдніх зьвестак, у выніку сутыкненьняў пацярпела больш за 50 міліцыянтаў і салдатаў, арыштавана больш за 100 удзельнікаў «Маршу Свабоды».
ПЦ “Вясна”. Агляд-Хроніка парушэньняў правоў чалавека ў Беларусі ў 1999 годзе