Адкрыты ліст «Тутэйшых»

Прэзідыуму Вярхоўнага Савета БССР, Саюзу пісьменьнікаў БССР, Грамадскай камісіі па вывучэньні абставінаў, зьвязаных з забаронаю «Дзядоў» і разгонам мітынгу-рэквіема, «Чырвонай Зьмене», «Літаратуры і мастацтву», «Советской Белоруссии», «Знамени Юности».

Таварыства маладых літаратараў пры СП БССР «Тутэйшыя» на сваім пасяджэньні 17 лістапада 1988 г. уважліва разглядзела Пастанову Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР «Об итогах изучениях обстоятельств, связанных с запрещением проведения и прекращением митинга в г. Минске 30 октября 1988 года», апублікаваную 17.XI.88 у газеце «Советская Белоруссия», дзе паведамляецца пра вынікі работы камісіі, утворанай Пастановай Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР ад 4 лістапада 1988 года (дакладчык т. Смірноў Ю. П.), і прыйшло да наступных высноваў:

1. Лічыць паводзіны арганізатараў мітынгу справядлівымі, надалей праводзіць штогадова Дзень памяці продкаў «Дзяды» разам зь іншымі дзяржаўнымі і грамадскімі арганізацыямі. Патрабаваць ад уладаў кампетэнтнасьці ў пытаньнях нацыянальнае гісторыі, культуры і традыцыяў, а таксама зацікаўленасьці ў дэмакратычным разьвіцьці гэтых традыцый, павагі да пачуцьцяў і здаровых несанкцыянаваных ініцыятываў народа. Толькі на такой аснове і магчымы і неабходны дыялог паміж уладамі і народам.
2. Лічыць забарону гарадскімі ўладамі мітынгу-рэквіема «Дзяды» незаконнаю, бо матывы забароны (адсутнасьць традыцыяў, сьвяточныя гуляньні, Дні Брэсцкай вобласьці) не зьяўляюцца юрыдычна абаснаванымі.

Лічыць забарону мітынгу памяці продкаў з боку гарадскіх уладаў прынцыповым нежаданьнем лічыцца з народнымі ініцыятывамі, бо яшчэ ні адзін з падобных мітынгаў, арганізаваных з высакароднымі мэтамі (Верхні горад¹, Курапаты², Дзяды-87, Дзяды-88) не быў дазволены ўладамі г. Менска.

3. Асудзіць кампанію запалохваньня, калектыўнага і персанальнага папярэджваньня людзей, разгорнутую ўладамі напярэдадні «Дзядоў».
4. Прызнаць, што органы аховы парадку перавысілі свае паўнамоцтвы, ужываючы сьлезацечны газ, метады фізічнага ўзьдзеяньня, запалохваньне дубінкамі і вадамётамі, абражаючы прысутных бруднаю лаянкаю, уносячы ў зусім спакойныя паводзіны людзей нервознасьць, правакуючы масавыя беспарадкі.

Прызнаць органы УУС Мінгарвыканкама вінаватымі ў зрыве важнага патрыятычнага мерапрыемства.

5. Асудзіць аднабаковыя і некампетэнтныя выступленьні ў друку, якія маюць на мэце дыскрэдытаваць мітынг і ягоных арганізатараў ды абяліць вінаватых. «Тутэйшыя» адзначаюць ананімнасьць дырэктыўнага артыкула «На словах і на справе», невядомасьць Ю. П. Сьмірнова (ні на тэлебачаньні, ні ў друку не прадстаўленыя пасада і род заняткаў гэтага дэпутата Вярхоўнага Савета).

«Тутэйшыя» асуджаюць дэзынфармацыю на старонках газетаў «Комсомольская правда» і «На страже Октября», дзе сьцьвярджалася, што падчас мітынгу выкрыквалі антысавецкія лозунгі, і сьцьвярджаюць, што гэта абсурдная хлусьня. Мітынг па дарозе ў Курапаты праходзіў у поўнай адпаведнасьці з патрабаваньнямі Канстытуцыі БССР.

«Тутэйшыя» выказваюць пратэст супраць выкарыстаньня ў афіцыйных газетных паведамленьнях пра склад камісіі Прэзідыума Вярхоўнага Савета БССР імя народнага паэта Беларусі Пімена Панчанкі, які высноваў камісіі не падпісваў.

6. Прызнаць плакаты і лозунгі з падтрымкаю Беларускага народнага фронту за перабудову «Адраджэньне», таварыства памяці ахвяраў сталінізму «Мартыралога Беларусі», якія былі падрыхтаваныя людзьмі да мітынгу, — адпаведнымі тэме і парадку «Дзядоў», бо:

а) мэты «Мартыралога Беларусі» і БНФ «Адраджэньне» ўключаюць у сябе, між іншым, адзначэньне Дня памяці продкаў;

б) ТМЛ «Тутэйшыя», арганізатар мітынгу, падтрымлівае мэты і задачы «Мартыралога Беларусі» і БНФ «Адраджэньне».

7. Лічыць выкарыстаньне людзьмі на мітынгу-рэквіеме старажытнай беларускай сімволікі (герба «Пагоня» і бела-чырвона-белага сьцяга) правамерным.
8. Зьвярнуцца да гасьцей мітынгу з Масквы, Прыбалтыкі, Украіны з прабачэньнем за разгон мітынгу, за незаконныя паводзіны праваахоўных органаў і за абразы, нанесеныя ім у рэспубліканскім друку.

Падтрымаць работу Грамадскай камісіі па вывучэньню абставінаў, зьвязаных з забаронаю «Дзядоў» і разгонам мітынгу-рэквіема, створанай пры Народным фронце «Адраджэньне». Патрабаваць пакараньня віноўных.

1. Ці не першы мітынг у новай гісторыі Беларусі, праведзены прадстаўнікамі беларускіх моладзевых арганізацыяў («Талака», «Тутэйшыя» ды інш.) у абарону Верхняга горада ў 1987 г.
2. Антысталінскі мітынг і дэманстрацыя 19 чэрвеня 1988 г.